SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
30 novembre 2010 30 november 2010
________________
Question écrite n° 5-462 Schriftelijke vraag nr. 5-462

de Karl Vanlouwe (N-VA)

van Karl Vanlouwe (N-VA)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Justice - Service public fédéral (SPF) Justice - Plaintes - Traitement par une instance autre que le Conseil supérieur de la Justice Justitie - Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie - Klachten - Behandeling door een andere instantie dan de Hoge Raad voor de Justitie 
________________
Conseil supérieur de la Justice
juridiction judiciaire
Hoge Raad voor de Justitie
judiciële rechtspraak
________ ________
30/11/2010Verzending vraag
16/9/2011Antwoord
30/11/2010Verzending vraag
16/9/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-462 du 30 novembre 2010 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-462 d.d. 30 november 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Traiter les plaintes est une des tâches du Conseil supérieur de la Justice (CSJ). L'article 259bis du Code judiciaire prévoit que le Conseil supérieur est compétent pour les plaintes concernant le fonctionnement de l'ordre judiciaire.

Depuis sa création en 1999, le nombre de plaintes reçues par le CSJ est resté stable, à savoir 331 en moyenne annuelle. Des 385 plaintes parvenues au Conseil supérieur en 2009, huit avaient été envoyées par d'autres canaux, comme le ministre de la Justice, le médiateur fédéral, un service communal de médiation, ...

Ce qui ne ressort pas clairement du rapport annuel détaillé, ce sont les plaintes transmises par d'autres organes au CSJ. En effet, de nombreuses plaintes sont encore adressées directement aux tribunaux et même au ministre de la Justice.

Le nombre de plaintes concernant la Justice non traitées par le CSJ nous donnerait une idée plus nette des types de plaintes concernant la Justice, ainsi que de l'influence et de la notoriété du CSJ.

Je souhaiterais une réponse aux questions suivantes :

1) Auprès de quelles instances juridiques, autres que le CSJ, peut-on encore déposer plainte ?

2) Lesquelles de ces instances juridiques disposent-elles de leur propre mécanisme de traitement des plaintes ? Quand faut-il transmettre les plaintes au CSJ ?

3) Le ministre peut-il donner un aperçu des plaintes déposées auprès d'autres services que le CSJ ? Je souhaiterais une ventilation par service et par type (voir Rapport annuel 2009, CSJ, p. 47) précisant chaque fois le nombre.

4) Depuis 2008, combien de plaintes ont-elles été reçues par le chef de corps ou par le greffe des tribunaux suivants :

a) justice de paix ;

b) tribunal de police ;

c) tribunal de première instance ;

d) tribunal du travail ;

e) tribunal de commerce ;

f) cours d'appel ?

Un aperçu par arrondissement est souhaité.

 

Eén van de taken van de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) is het behandelen van klachten. Artikel 259bis van het Gerechtelijk Wetboek stelt dat de Hoge Raad bevoegd is voor klachten die betrekking hebben op de werking van de rechterlijke orde.

Sinds de oprichting van de HRJ in 1999 is het bij de HRJ aantal binnengekomen klachten stabiel gebleven, namelijk gemiddeld 331 per jaar. Van de 385 in 2009 bij de Hoge Raad geopende klachten zijn er acht die toegestuurd werden via andere kanalen, zoals de minister van Justitie, de federale ombudsman, de stedelijke ombudsdienst, …

Wat uit het uitvoerige jaarrapport echter niet duidelijk blijkt, is wanneer de andere organen hun klachten naar de HRJ sturen. Vele klachten zijn immers nog altijd rechtstreeks gericht aan de rechtbanken en zelfs aan de minister van Justitie.

Het aantal klachten over Justitie dat niet door de HRJ behandeld wordt, zou ons een beter inzicht geven in de soorten klachten over Justitie, de invloed van de HRJ en de bekendheid ervan.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Bij welke juridische instanties, andere dan de HRJ, kunnen er nog klachten worden neergelegd?

2) Welke van die juridische instanties hebben een eigen mechanisme voor klachtenverwerking? Wanneer moeten klachten doorgestuurd worden naar de HRJ?

3) Kan de minister een overzicht geven van de klachten die bij andere diensten dan de HRJ worden neergelegd? Graag kreeg ik een onderverdeling per dienst, soort en aantallen (zie Jaarverslag 2009, HRJ, blz. 50).

4) Hoeveel klachten zijn sinds 2008 binnengekomen bij de korpschef of de griffie van de volgende rechtbanken:

a) vredegerecht;

b) politierechtbank;

c) rechtbank van eerste aanleg;

d) arbeidsrechtbank;

e) rechtbank van koophandel;

f) hoven van beroep?

Graag kreeg ik een overzicht per arrondissement.

 
Réponse reçue le 16 septembre 2011 : Antwoord ontvangen op 16 september 2011 :

1-2. Comme vous le savez, le Conseil supérieur de la Justice est constitutionnellement compétent pour recevoir les plaintes concernant le fonctionnement de l'ordre judiciaire et en assurer le suivi.

Par contre les plaintes relevant de la sphère pénale ou disciplinaire ne peuvent pas être introduites au Conseil supérieur de la Justice. Celles-ci peuvent être adressées aux autorités disciplinaires ou ministère public. Le ministère public peut saisir l'autorité disciplinaire pour une affaire disciplinaire si elle a connaissance d'une plainte. La procédure disciplinaire possède bien entendu son propre mécanisme et ces plaintes ne doivent pas être transmises au Conseil supérieur de la Justice.

Pour le moment, la législation ne prévoit pas qu'une plainte générale doive être transmise au Conseil supérieur. J'attire en revanche l'attention sur un projet de loi, qui a été approuvé par la Chambre des représentants et qui se trouve actuellement au Sénat, qui prévoit que toute autorité recevant une plainte sur le fonctionnement de l'ordre judiciaire et de ses membres devra la transmettre au Conseil supérieur judiciaire.

3. En 2010, le Service public fédéral (SPF) Justice a reçu 34 demandes d'information pouvant être considérées comme des « plaintes contre un service judiciaire ». Bien que le ministre de la justice ne puisse plus traiter de plaintes lui-même, les personnes concernées ont néanmoins reçu une réponse.

Lorsque la plainte concerne un problème individuel entre la personne concernée et un membre individuel de l'ordre judiciaire, il est conseillé au plaignant d'en informer le procureur général compétent. Si, au contraire, la plainte révèle un problème structurel dans le fonctionnement de la justice, les personnes concernées sont dirigées vers le Conseil supérieur de la Justice.

4. Le nombre de plaintes reçues par les tribunaux individuels n'est pas clairement connu. Étant donné que le traitement des plaintes relève de la compétence du Conseil supérieur de la Justice, les plaintes ne sont pas enregistrées de façon centralisée par le SPF Justice.

1-2. Zoals u weet is de Hoge Raad voor de Justitie grondwettelijk bevoegd om klachten te ontvangen en op te volgen over de werking van de rechterlijke orde.

Klachten die thuishoren onder de strafrechtelijke of tuchtrechtelijke sfeer kunnen niet ingediend worden bij de Hoge Raad voor de Justitie. Deze kunnen gericht worden aan de tuchtoverheden of aan het openbaar ministerie. Ook het openbaar ministerie kan immers een tuchtzaak aanhangig maken bij de tuchtoverheid indien zij weet heeft van een klacht. De tuchtprocedure heeft uiteraard zijn eigen mechanisme en die klachten moeten niet doorgestuurd worden naar de Hoge Raad voor de Justitie.

De wetgeving voorziet momenteel niet dat een algemene klacht die in een rechtbank toekomt, moet worden doorgestuurd naar de Hoge Raad. Wel wijs ik er op dat in een wetsontwerp, dat werd goedgekeurd in de Kamer van volksvertegenwoordigers en nu voorligt in de Senaat, voorziet dat elke overheid klachten die zij ontvangt over de werking van de rechterlijke orde en haar leden, moet overmaken aan de Hoge Raad.

3. De Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie ontving in 2010 34 informatievragen die men kon beschouwen als een “klacht over een gerechtelijke dienst”. Ofschoon de minister van Justitie zelf geen klachten meer kan behandelen, kregen de betrokkenen wel een antwoord.

Behelst de klacht een individueel probleem tussen de betrokkene en een individueel lid van de rechterlijke orde, dan raadt men de klager aan de bevoegde procureur-generaal hiervan op de hoogte te stellen. Wijst de klacht daarentegen op een structureel probleem in de werking van het gerecht dan wordt de betrokkene doorverwezen naar de Hoge Raad voor de Justitie.

4. Het is niet duidelijk hoeveel klachten de individuele rechtbanken ontvangen. Aangezien klachtenbehandeling tot de bevoegdheid van de Hoge Raad voor de Justitie behoort, wordt klachten niet centraal door de FOD Justitie geregistreerd.