SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
7 mars 2011 7 maart 2011
________________
Question écrite n° 5-1687 Schriftelijke vraag nr. 5-1687

de Wouter Beke (CD&V)
van Wouter Beke (CD&V)

à la ministre des PME, des Indépendants, de l'Agriculture et de la Politique scientifique
aan de minister van KMO's, Zelfstandigen, Landbouw en Wetenschapsbeleid
________________
Dettes relatives à des arriérés de cotisations sociales des indépendants - Remise de dette - Plan de règlement amiable - Absence d'arrêté d'exécution Sociale zekerheidsschulden van zelfstandigen - Kwijtschelding - Minnelijke aanzuiveringregeling - Uitblijven van het nodige uitvoeringsbesluit 
________________
règlement judiciaire
profession indépendante
cotisation sociale
endettement
akkoordprocedure
zelfstandig beroep
sociale bijdrage
schuldenlast
________ ________
7/3/2011Verzending vraag
5/5/2011Antwoord
7/3/2011Verzending vraag
5/5/2011Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1686 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1686
________ ________
Question n° 5-1687 du 7 mars 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1687 d.d. 7 maart 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La loi du 13 décembre 2005 a inséré un § 3bis à l'article 1675/10 du Code judiciaire. Ce paragraphe autorise, lors d'un plan de règlement amiable dans le cadre d'un règlement collectif de dettes, les caisses d'assurances sociales, entre autres, à accepter une remise de dettes relatives à des arriérés de cotisations sociales.

Pour pouvoir exécuter cette disposition, il faut toutefois que les conditions à remplir et la procédure à suivre soient définies par arrêté royal. Or, jusqu'à présent, aucun arrêté royal n'a été promulgué, bien que le § 3bis soit entré en vigueur le 1er janvier 2007.

Cette absence d'arrêté royal a, jusqu'à présent, empêché les caisses d'accepter une remise de dettes. Les cotisations sociales sont en effet d'ordre public, si bien que le renoncement de la perception n'est possible que par voie de loi.

Cette situation engendre des problèmes. Le juge sera contraint de procéder à un plan d'apurement judiciaire. Ce n'est pas dans l'intérêt de l'indépendant, qui éprouve des difficultés à remonter la pente, ni dans celui de l'État car, dans la grande majorité des cas, les caisses ne peuvent jamais récupérer intégralement la dette.

Nous estimons que, cinq ans après la modification de la loi, il faudrait enfin porter exécution de cette disposition, d'autant plus que des règlements semblables existent déjà en matière de dettes fiscales et de cotisations sociales pour les travailleurs.

Quand le ministre pense-t-il finaliser cet arrêté royal ? Quelles règles cet arrêté royal fixera-t-il afin de porter exécution de cette disposition ?

 

In het art. 1675/10 van het Gerechtelijk Wetboek, werd een §3bis ingevoegd bij de wet van 13 december 2005. Deze §3bis machtigt onder meer de sociale kassen om in te stemmen met een kwijtschelding van sociale zekerheidsschulden bij een minnelijke aanzuiveringregeling in het kader van een collectieve schuldenregeling.

Maar om deze bepaling uit te voeren is vereist dat de voorwaarden en de procedure waaraan de kassen moeten voldoen bij koninklijk besluit worden vastgelegd. Tot op heden werd nog geen dergelijk koninklijk besluit afgekondigd, hoewel §3bis op 1 januari 2007 in werking trad.

Door het gebrek aan een koninklijk besluit kunnen de kassen tot op heden onmogelijk instemmen met een kwijtschelding. De sociale bijdragen zijn immers van openbare orde waardoor afstand doen van de inning enkel bij wet mogelijk is.

Deze houding brengt problemen. De rechter zal gedwongen zijn over te gaan tot een gerechtelijke aanzuiveringregeling. Dat is niet in het belang van de zelfstandige, die het lastig heeft om er opnieuw bovenop te komen, maar ook niet voor de overheid, omdat in de overgrote meerderheid van de gevallen de kassen nooit de volledige schuld kunnen recupereren.

Wij zijn van oordeel dat vijf jaar na de wetswijziging eindelijk uitvoering moet gegeven worden aan deze wettelijke bepaling. Des te meer daar er al gelijkaardige regelingen bestaan voor de sociale zekerheidsbijdragen voor werknemers, alsook voor fiscale schulden.

Wanneer denkt de minister dit koninklijk besluit klaar te hebben? En welke regels zullen in het koninklijk besluit opgenomen worden om deze bepaling uit te voeren?

 
Réponse reçue le 5 mai 2011 : Antwoord ontvangen op 5 mei 2011 :

La loi du 13 décembre 2005 portant des dispositions diverses relatives aux délais, à la requête contradictoire et à la procédure en règlement collectif de dettes a complété l’article 1675/10 du Code judiciaire par un § 3bis.

Cette disposition autorise les caisses d’assurances sociales pour travailleurs indépendants à accepter, dans le cadre d'un plan de règlement amiable, une remise totale ou partielle de dettes relatives à des arriérés de cotisations sociales (article 1675/10, § 3bis, alinéa 2, 3° du Code judiciaire).

L’article 1675/10, § 3bis du Code judiciaire est entré en vigueur le 1er janvier 2007. Toutefois, ledit article confiait au roi la mission de déterminer les conditions et les modalités de la procédure à suivre par les caisses d'assurances sociales. Jusqu’à présent, aucun arrêté royal n’a été pris en exécution de l’article 1675/10, § 3bis, alinéa 2, 3° du Code judiciaire.

L’exécution de cette disposition pose, en effet, un certain nombre de problèmes.

Il convient en outre de ne pas perdre de vue le fait qu’au cas où une caisse d’assurances sociales pour travailleurs indépendants remettrait, dans le cadre d’un plan de règlement amiable, une partie de la dette en matière de cotisations sociales (les cotisations proprement dites), cela signifierait que l’intéressé perdrait ses droits sociaux afférents à cette période, ce qui en réalité n’est certainement pas à l’avantage du travailleur indépendant.

Les caisses d’assurances sociales pour travailleurs indépendants ont été informées par une note (P.70.2/99/10 addendum 2 du 23 octobre 2002) de la manière dont elles doivent agir en cas de règlement collectif de dettes. Les instructions reprises dans cette note sont toujours en vigueur actuellement.

Ainsi, une caisse d’assurances sociales peut marquer son accord avec le plan de règlement amiable, lorsque le médiateur de dettes propose dans son projet de plan que le principal de la créance sera totalement apuré si la caisse renonce aux frais (de justice), aux majorations et aux intérêts judiciaires (actuels et futurs), à condition que l'Institut national d'assurances sociales pour travailleurs indépendants exonère le travailleur indépendant du paiement des majorations enrôlées sur la base de l’article 48 de l’arrêté royal du 19 décembre 1967 portant règlement général en exécution de l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants (ci-dessous « RGS ».

Dans ce cas, l’intéressé ouvrira des droits dans tous les secteurs du statut social. La caisse d’assurances sociales comptabilisera comme irrécouvrables les intérêts judiciaires enrôlés qui ne peuvent être récupérés, et s’abstiendra à l’avenir d’enrôler les intérêts judiciaires.

Il convient en l’occurrence de préciser que très prochainement une application automatique de l’article 48 du RGS (renonciation au paiement des majorations) pourra avoir lieu, lorsque, en cas de règlement collectif de dettes, le créancier (c'est-à-dire la caisse d’assurances sociales) est amené à renoncer aux majorations.

Lorsque le projet de plan de règlement amiable prévoit que les créanciers ne pourront récupérer qu’une partie de leur créance, la caisse d’assurances sociales ne devra pas prendre expressément position sur le plan. Dans cette hypothèse, c’est l’article 1675/10, § 4, alinéa 2 du Code judiciaire qui trouvera à s’appliquer. À défaut de contredit formé dans les conditions et délais précités, les parties sont présumées consentir au plan. Les paiements effectués dans le cadre du règlement amiable seront affectés de manière à ce que le plus possible de trimestres entiers soient totalement apurés. Les trimestres non encore apurés à l’issue du plan de règlement sont comptabilisés comme irrécouvrables.

Door de wet van 13 december 2005 houdende bepalingen betreffende de termijnen, het verzoekschrift op tegenspraak en de procedure van collectieve schuldregeling werd een § 3bis ingevoegd in artikel 1675/10 van het Gerechtelijk Wetboek.

Daardoor worden de sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen gemachtigd om in het kader van een minnelijke aanzuiveringsregeling een volledige of een gedeeltelijke kwijtschelding van schulden te aanvaarden die betrekking hebben op achterstallige sociale bijdragen (artikel 1675/10, § 3bis, tweede lid, 3° Gerechtelijk Wetboek).

Artikel 1675/10, § 3bis Gerechtelijk Wetboek. is in werking getreden op 1 januari 2007. Evenwel werd in dit artikel opdracht gegeven aan de Koning om de voorwaarden en de nadere regels te bepalen van de procedure die de sociale verzekeringsfondsen moeten volgen. Tot nog toe is geen koninklijk besluit tussengekomen ter uitvoering van artikel 1675/10, § 3bis, tweede lid, 3° Gerechtelijk Wetboek.

De uitvoering van deze bepaling stelt namelijk een aantal problemen.

Er mag ook niet uit het oog verloren worden dat, wanneer een gedeelte van de (eigenlijke) schuld inzake sociale bijdragen zou worden kwijtgescholden door een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen in het kader van een minnelijke aanzuiveringsregeling, dit zou betekenen dat de betrokkene zijn sociale rechten die voortvloeien uit deze periode zou verliezen. Dit is uiteraard niet in het voordeel van de zelfstandige.

De sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen werden via een nota (P.70.2/99/10 addendum 2 van 23 oktober 2002) op de hoogte gebracht van de wijze waarop zij moeten handelen in geval van een collectieve schuldenregeling. De richtlijnen uit deze nota kunnen momenteel nog steeds worden toegepast.

Zo kan het sociaal verzekeringsfonds akkoord gaan met de minnelijke aanzuiveringsregeling wanneer de schuldbemiddelaar in zijn ontwerp voorstelt dat de hoofdsom volledig zal worden aangezuiverd mits het fonds verzaakt aan de (gerechts)kosten, de verhogingen en de (actuele en toekomstige) gerechtelijke intresten, op voorwaarde dat het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen de zelfstandige vrijstelt van de betaling van de ingekohierde verhogingen op grond van artikel 48 van het koninklijk besluit van 19 december 1967 houdende algemeen reglement in uitvoering van het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen (hierna “ARS” genoemd).

In dit geval zal betrokkene trouwens rechten openen in alle sectoren van het sociaal statuut. Het sociaal verzekeringsfonds zal de ingekohierde gerechtelijke intresten die niet kunnen worden gerecupereerd als oninbaar boeken en de nog te vervallen gerechtelijke intresten niet meer inkohieren.

In dit verband kan trouwens opgemerkt worden dat er in de nabije toekomst een automatische toepassing van artikel 48 ARS (= verzaking aan de betaling van verhogingen) zal kunnen plaatsvinden in geval van een collectieve schuldenregeling waarbij de schuldeiser (met name het sociaal verzekeringsfonds) ertoe gebracht wordt om de verhogingen te moeten laten vallen.

Wanneer er in het ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling wordt voorzien dat de schuldeisers slechts een gedeelte van hun schuld zullen ontvangen, dient er door het sociaal verzekeringsfonds geen uitdrukkelijk standpunt te worden ingenomen inzake dit ontwerp. In deze hypothese zal artikel 1675/10, § 4, tweede lid Gerechtelijk Wetboek worden toegepast. Bij ontstentenis van bezwaar worden de partijen geacht met de regeling in te stemmen. De betalingen in het kader van de minnelijke aanzuiveringsregeling moeten zo worden aangewend dat zoveel mogelijk kwartalen volledig worden aangezuiverd. De op het einde van de regeling nog niet aangezuiverde kwartalen worden als oninvorderbaar geboekt.