SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
27 janvier 2014 27 januari 2014
________________
Question écrite n° 5-10979 Schriftelijke vraag nr. 5-10979

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
Médicalisation - Jeunesse - Trouble déficitaire de l'attention avec hyperactivité (TDAH) - Approche - Recommandations du Conseil supérieur de la santé - Offre d'aide psychosociale Medicalisering - Jeugd - Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) - Aanpak - Aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad - Psychosociaal aanbod 
________________
santé mentale
jeune
maladie du système nerveux
psychiatrie
Conseil supérieur de la santé
geestelijke gezondheid
jongere
ziekte van het zenuwstelsel
psychiatrie
Hoge Gezondheidsraad
________ ________
27/1/2014Verzending vraag
17/2/2014Antwoord
27/1/2014Verzending vraag
17/2/2014Antwoord
________ ________
Question n° 5-10979 du 27 janvier 2014 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10979 d.d. 27 januari 2014 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

J'ai déjà interrogé à plusieurs reprises la ministre sur la question de la médicalisation de la jeunesse. J'ai conclu de ses réponses que la ministre partageait ma préoccupation et que cette question lui tenait à cœur comme le montrent les initiatives qu'elle a prises. Avec cette question, je sonde davantage ses convictions tout en évoquant également quelques nouveaux développements.

Le Conseil supérieur de la santé a publié en septembre 2013 des recommandations sur l'implémentation de la reconnaissance pratique, du diagnostic et du traitement des enfants, adolescents et adultes atteints de trouble déficitaire de l'attention avec hyperactivité (TDAH). Selon cet avis, les parents d'enfant qui souffre d'un TDAH devraient être orientés en première instance vers un programme de formation aux aptitudes parentales accessible à tous. Si la nécessité d' un diagnostic persiste, celui doit être posé par une équipe multidisciplinaire de deuxième ou de troisième ligne. Lorsqu'il est question d'une forme légère à modérée de TDAH il faut en premier lieu proposer aux parents une éducation à la psychologie, une psychothérapie ou la participation à des formations de groupe destinées aux parents. Si cela ne semble pas suffisant, on pourra prescrire des médicaments, dit le Conseil supérieur de la Santé. Ce n'est que pour les formes graves de TDAH que la médication est indiquée.

Pour appliquer ces recommandations, il faudra apporter de nombreux changements à la politique relative à la santé mentale. L'approche psychologique doit être mieux développée et son accès amélioré. Il n'y a pour l'instant en effet qu'insuffisamment de personnel formé en programme d'accompagnement et le non-remboursement des honoraires des psychologues rend le soutien psychologique difficile à assurer financièrement par les parents.

La Gezinsbond a pris à cœur cet avis et a lancé une grande pétition pour qu'on opère ces changements. Les mutualités soutiennent également cet avis.

Voici mes questions :

1) La ministre approuve-t-elle les recommandations du Conseil supérieur de la santé sur l'approche du TDAH ? Si oui, en tire-t-elle les conséquences et est-elle disposée à modifier radicalement l'approche actuelle de ce dossier ? Dispose-t-elle d'un plan pour concrétiser ce changement à terme ?

2) La ministre adhère-t-elle à mon idée que certaines des recommandations pourraient tout aussi bien valoir pour l'approche de plusieurs autres problèmes psychologiques, chez les jeunes comme chez les personnes âgées, et qu'un investissement important en faveur d'un accès pour tous aux soins psychosociaux est plus que nécessaire ? Dans quelle mesure ceci constitue-t-il une priorité de santé publique ?

3) Les communautés assument aussi une grande responsabilité dans ce domaine. Existe-t-il à ce sujet une approche intégrée et cohérente ? Dans la négative, où se situent les points problématiques et où y a-t-il place pour une amélioration ?

 

Ik ondervroeg de geachte minister al meermaals over de problematiek van de medicalisering van de jeugd. Daaruit bleek dat de minister mijn bezorgdheid deelde en dat ze deze problematiek ter harte nam, zoals blijkt uit de initiatieven die ze daaromtrent nam. Met deze vraag pols ik graag naar de vooruitgang en wil ik ook enkele nieuwe ontwikkelingen aankaarten.

De Hoge Gezondheidsraad kwam in september 2013 met aanbevelingen over de implementatie van de praktische herkenning, de diagnose en de behandeling van kinderen, jongeren en volwassenen met aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Volgens het nieuwste advies zouden ouders van kinderen met ADHD-klachten in de eerste plaats naar laagdrempelige oudertrainingen moeten worden verwezen. Als er toch behoefte aan een diagnose blijft bestaan, moet die door een multidisciplinair team van de tweede of derde lijn worden gesteld. Wanneer sprake is van een milde tot matige vorm van ADHD moet in de eerste plaats verwezen worden naar psycho-educatie, psychotherapie en groepstrainingen voor ouders. Pas als dat onvoldoende blijkt, kunnen er pillen worden voorgeschreven, zegt de Hoge Gezondheidsraad. Enkel bij zware ADHD is medicatie aangewezen.

Om dit te bewerkstelligen moet er echter heel wat veranderen in het beleid met betrekking tot de geestelijke gezondheidszorg. De psychosociale aanpak moet beter worden uitgebouwd en de toegankelijkheid ervan worden verbeterd. Er is momenteel bijvoorbeeld immers onvoldoende opgeleid personeel voor de begeleidingsprogramma's en het niet terugbetalen van psychologen maakt voor ouders de psychologische ondersteuning financieel moeilijk draagbaar.

De Gezinsbond heeft dit advies ter harte genomen en lanceert een grote petitie om die verandering in gang te zetten. Ook de mutualiteiten staan achter het advies.

Hierover de volgende vragen.

1) Gaat de geachte minister akkoord met de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad over de aanpak van ADHD? Zo ja, trekt zij daaruit de consequenties en is ze bereid om de hele aanpak van de problematiek radicaal om te gooien? Heeft zij een plan klaar om die omschakeling op termijn te kunnen bewerkstelligen?

2) Gaat de geachte minister akkoord met mijn opvatting dat sommige van die aanbevelingen evengoed zouden kunnen gelden voor de aanpak van allerlei psychologische problemen, zowel bij jong als oud, en dat er sterke nood is aan investeringen in een laagdrempelig psychosociaal aanbod? In welke mate vormt dit een prioriteit voor Volksgezondheid?

3) De Gemeenschappen dragen op dit vlak eveneens een grote verantwoordelijkheid. Bestaat er daaromtrent een geïntegreerde en coherente aanpak? Zo neen, waar liggen de knelpunten en waar bestaat er ruimte voor verbetering?

 
Réponse reçue le 17 février 2014 : Antwoord ontvangen op 17 februari 2014 :

1. La prise en charge adéquate du syndrome TDAH retient bien évidemment toute mon attention et constitue un problème de santé publique. J’ai pris connaissance de l’avis du Conseil Supérieur de la Santé (CSS) et il me semble très étayé et basé scientifiquement.

Fin 2012, une plate-forme scientifique psychotropes a été mise en place afin de favoriser un usage adéquat des psychotropes en Belgique. Au sein de cette plate-forme, un groupe de travail constitué d’experts multidisciplinaires (neuropédiatres, pédopsychiatres, psychologues, représentants d’association de patients, …) est en charge d’élaborer un plan d’action global afin d’améliorer la prise en charge de ce trouble et de favoriser un usage adéquat des psychostimulants chez les enfants et les jeunes adultes. L’avis du CSS y sera largement discuté et commenté et constituera une bonne base de discussion. Il est déjà ressorti de ce groupe de travail que des alternatives non médicamenteuses existent et doivent faire l’objet d’un inventaire et qu’il est important que chaque patient puisse, en fonction de la sévérité de son trouble, avoir le traitement le plus adéquat possible. Il est communément reconnu et admis qu’un traitement médicamenteux ne constitue qu’une des composantes possibles d’un traitement efficace pour les personnes souffrant de ce trouble du développement.

2. Je suis pleinement consciente de la nécessité d’une accessibilité aux soins en santé mentale et en psychologie ou psychothérapie. Une proposition de loi intégrant les psychologues cliniciens, les orthopédagogues et les psychothérapeutes a été approuvée en Commission santé de la Chambre le 15 janvier 2014. Cette proposition a été également discutée et approuvée en séance plénière le 30 janvier 2014.

Dans le contexte budgétaire actuel, il n’est pas prévu de prise en charge de ces coûts par l’l’Institut national d'assurance maladie-invalidité (INAMI) en 2014. Cela ne préjuge en rien d’une évolution dans le sens d’un remboursement dans les années à venir.

De plus, la prise en charge ambulatoire des problèmes psychiques ressort principalement des compétences des communautés et régions.

3. Avoir une politique cohérente et intégrée avec les entités fédérées est bien évidemment primordial et ce d’autant plus que de nombreux secteurs (enseignement, médecine scolaire, PMS,…) impliqués dans la prise en charge de ce trouble ressortent de leurs compétences. Pour cette raison, j’ai récemment invité les entités fédérées à désigner une ou plusieurs personnes susceptibles d’apporter leur expertise en la matière pour participer au groupe de travail «  usage adéquat des psychostimulants » de la plate-forme susmentionnée.

1. Een adequate opvang voor het ADHD syndroom krijgt natuurlijk mijn volle aandacht en vormt een probleem voor Volksgezondheid. Ik heb het advies van de Hoge Gezondheidsraad gelezen en het lijkt me zeer goed beargumenteerd en wetenschappelijk onderbouwd.

Eind 2012 werd een wetenschappelijk platform psychofarmaca opgericht teneinde een adequaat gebruik van psychofarmaca in België te bevorderen. Binnen dit platform is een werkgroep, samengesteld door multidisciplinaire deskundigen (neuropediaters, kinderpsychiaters, psychologen, vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen,...), verantwoordelijk voor het ontwikkelen van een globaal actieplan ter verbetering van de opvang voor deze aandoeningen en om het juiste gebruik van psychostimulantia bij kinderen en jonge volwassenen te bevorderen. Het advies van de Hoge Gezondheidsraad zal er uitgebreid besproken worden en zal een uitstekende basis voor discussie vormen. Uit deze werkgroep is al gebleken dat er niet-medicamenteuze alternatieven bestaan en dat deze het onderwerp moeten vormen van een inventarisatie. Het is belangrijk dat elke patiënt, afhankelijk van de ernst van de aandoening, de meest geschikte behandeling krijgt. Het is algemeen erkend en aanvaard dat de medicamenteuze behandeling slechts één van de mogelijke onderdelen van een effectieve behandeling is voor mensen die lijden aan deze ontwikkelingsstoornis.

2. Ik ben me perfect bewust van de noodzaak tot toegankelijkheid in de geestelijke gezondheidszorg, psychologie en psychotherapie. Een wetsvoorstel dat klinische psychologen, orthopedagogen en psychotherapeuten integreert, werd goedgekeurd in de Commissie Volksgezondheid van de Kamer op 15 januari 2014. Dit voorstel werd ook besproken en goedgekeurd in de plenaire vergadering van 30 januari 2014.

In de huidige budgettaire context, is door het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeits-verzekering (RIZIV) niet voorzien om deze kosten in 2014 te dragen. Dit belet op generlei wijze een evolutie in de zin van een terugbetaling in de komende jaren.

Bovendien is de ambulante opvang van psychische problemen voornamelijk een bevoegdheid van de Gemeenschappen en Gewesten.

3. Het is zeer belangrijk om samen met de gefedereerde entiteiten een samenhangend en geïntegreerd beleid te volgen en dit vooral omdat vele sectoren (onderwijs, schoolgeneeskunde, PMS,...) die betrokken zijn bij het beheer van deze aandoening vallen onder hun bevoegdheden. Om die reden, heb ik onlangs de gefedereerde entiteiten uitgenodigd om één of meerdere personen aan te duiden die geschikt zijn om hun expertise op dit vlak aan te brengen door ze te laten deelnemen aan de werkgroep 'adequaat gebruik van psychostimulantia bij kinderen en jongeren’ van voornoemd platform.