SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
7 avril 2008 7 april 2008
________________
Question écrite n° 4-769 Schriftelijke vraag nr. 4-769

de Christiane Vienne (PS)

van Christiane Vienne (PS)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Héparine - Présence d’une substance contaminante - Situation en Belgique Heparine – Aanwezigheid van een contaminant – Situatie in België 
________________
Agence fédérale des médicaments et des produits de santé
médicament
sécurité du produit
substance toxique
Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten
geneesmiddel
veiligheid van het product
giftige stof
________ ________
7/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/5/2008)
15/9/2008Antwoord
7/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/5/2008)
15/9/2008Antwoord
________ ________
Question n° 4-769 du 7 avril 2008 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-769 d.d. 7 april 2008 : (Vraag gesteld in het Frans)

La presse internationale fait état d’une substance contaminante dans un anticoagulant largement utilisé sur le territoire européen, à savoir l’héparine.

Le médicament, qui est surtout administré lors des dialyses et contre la thrombose, a provoqué de graves réactions allergiques chez des centaines de patients dans le monde : problèmes respiratoires, brusques chutes de tension, nausées et problèmes de transpiration figurent parmi les réactions allergiques. Celles-ci seraient dues à l'impureté des éléments actifs, dont une partie proviennent de Chine.

D’après mes informations, ces anticoagulants auraient causé la mort d’au moins dix-neuf personnes aux États-Unis. L’Allemagne a déjà rappelé plusieurs lots d’héparine et la France est en train de contröler les laboratoires qui produisent ces coagulants.

L’Agence américaine des médicaments (Food and Drugs Administration - FDA) parle aujourd’hui de quelques huit cents rapports de problèmes de santé sérieux liés à l’usage de l’anticoagulant.

Pouvez-vous nous confirmer que l’héparine, en ce qu’elle pose problème dans les pays voisins, est interdite en Belgique ?

Disposez-vous d’informations précises sur la dangerosité de l’héparine éventuellement utilisée en Belgique ?

Les médecins belges ont-ils été bien informés des risques encourus en cas d’utilisation d’héparine ?

 

De internationale pers wijst erop dat heparine, een bloedverdunner die in Europa op grote schaal wordt voorgeschreven, een contaminant bevat.

Het geneesmiddel, dat vooral toegediend wordt bij dialyse en tegen trombose, heeft bij honderden patiënten in de wereld zware allergische reacties veroorzaakt, onder andere ademhalingsproblemen, plotse bloeddrukdalingen en transpiratieproblemen. Die reacties zouden het gevolg zijn van onzuivere actieve elementen. Een deel daarvan zou uit China komen.

Volgens mijn informatie zouden in de Verenigde Staten ten minste negentien mensen gestorven zijn als gevolg van het nemen van die bloedverdunners. Duitsland heeft al verschillende loten heparine teruggeroepen en Frankrijk voert momenteel een controle uit van de laboratoria die deze bloedverdunners produceren.

Het Amerikaanse geneesmiddelenagentschap – de Food en Drugs Administration – heeft het over ongeveer achthonderd meldingen van ernstige gezondheidsproblemen door het gebruik van bloedverdunners.

Kunt u ons bevestigen dat heparine in België verboden is op grond van de problemen die in de buurlanden werden vastgesteld?

Hebt u nauwkeurige informatie over het schadelijke karakter van heparine dat in België eventueel zou zijn gebruikt?

Zijn de Belgische artsen goed ingelicht over de risico's die het gebruik van heparine inhoudt.

 
Réponse reçue le 15 septembre 2008 : Antwoord ontvangen op 15 september 2008 :

Des effets indésirables graves de type anaphylactique ont effectivement été observés aux États-Unis et en Allemagne à la suite de l'administration intraveineuse de certains lots d'héparine sodique. Un contaminant est suspecté qui serait présent dans la matière première d'origine chinoise : la chondroïtine persulfatée. Les héparines de bas poids moléculaire pourraient aussi être concernées. Mais à ce jour, en Belgique, aucune information n'a été recueillie laissant apparaître un signal de pharmacovigilance concernant ces produits.

Alertés par ce problème, tous les titulaires d'autorisation de mise sur le marché en Belgique de médicaments à base d'héparine ou d'héparine de bas poids moléculaire ont procédé à des analyses supplémentaires des lots qu'ils ont en stock, en utilisant au moins une des deux méthodes recommandées et validées par la Food and Drugs administration (FDA) et reconnues également par les autorités européennes (European Medicines Agency — EMEA/European Directorate for the Quality of Medicine — EDQM). Ces analyses portent sur le médicament ou sur l'héparine qui a servi à faire le produit fini. Les analyses sont encore en cours sur les lots non périmés déjà en circulation.

L'héparine étant un médicament absolument indispensable, il n'est pas possible de procéder à un retrait préventif général au seul titre de précaution.

Jusqu'ici, seule la firme B.Braun a procédé au retrait de six lots d'héparine, suite à la découverte de la présence du contaminant dans certains lots.

L'Agence fédérale des médicaments et des produits de santé (AFMPS) suit les résultats des analyses au jour le jour et a demandé aux firmes d'exercer une pharmacovigilance accrue et de l'alerter en cas de suspicion d'effets indésirables.

Un communiqué a été publié sur le site de l'AFMPS le 11 avril 2008, complété le 14 avril 2008. Par ailleurs, les firmes vont envoyer aux médecins une « Dear Doctor Letter » dont le texte aura été validé préalablement par l'AFMPS. L'objectif est de recommander une administration de l'héparine par voie sous-cutanée chaque fois que cela est possible et, si une administration intraveineuse est quand même nécessaire, il faut utiliser la dose la plus faible et la perfusion la plus lente possible, en évitant l'administration préalable d'un bolus intraveineux.

Le 18 juillet 2008, l'Agence fédérale des médicaments et des produits de la santé (AFMPS) a à nouveau attiré l'attention via son website sur le problème des héparines, à l'occasion de la publication des nouvelles monographies heparinenatrium et heparinecalcium qui ont été adoptées par la Commission de la pharmacopée européenne et qui sont d'application depuis le 1er août 2008. Ces monographies ont été revues afin de tenir compte des connaissances scientifiques actuelles qui doivent permettre de résoudre les problèmes en fonction des effets anaphylactiques non désirables qui ont été observés après l'administration d'héparines.

Er werden inderdaad ernstige anafylactische reacties vastgesteld in de Verenigde Staten en in Duitsland na intraveneuze toediening van bepaalde partijen natriumheparine. Een contaminant die zich in een grondstof van Chinese oorsprong bevindt, namelijk chondroïtinepersulfaat, wordt hierbij verdacht. Ook heparines met laag moleculair gewicht zouden betrokken kunnen zijn. In België werd op dit ogenblik nog geen enkele melding van dergelijke bijwerkingen met deze producten gesignaleerd.

Gealarmeerd door dit probleem, hebben alle houders van een vergunning voor het in de handel brengen in België van geneesmiddelen op basis van heparine of heparine met laag moleculair gewicht, bijkomende analyses uitgevoerd op de partijen die ze in stock hebben en dit, volgens minstens één van de twee methodes aanbevolen en goedgekeurd door de Food and Drugs administration (FDA) en tevens erkend door de Europese Autoriteiten (European Medicines Agency — EMAE/European Directorate for the Quality of Medicine — EDQM). Deze analyses hebben betrekking op het geneesmiddel of op de heparine die werd gebruikt om het eindproduct aan te maken. Niet vervallen partijen die reeds in omloop zijn, worden momenteel nog geanalyseerd.

Vermits heparine een absoluut noodzakelijk geneesmiddel is, is een algemene preventieve terugtrekking als voorzorgsmaatregel niet mogelijk.

Tot nu toe heeft enkel de firma B.Braun zes partijen heparine uit de handel genomen, nadat de verontreinigende stof in een aantal partijen werd aangetroffen.

Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) volgt de resultaten van de analyses dag na dag op en heeft de firma's verzocht hun geneesmiddelenbewaking te versterken en te waarschuwen indien bijwerkingen worden vermoed.

Op 11 april 2008 werd op de website van het FAGG een communiqué gepubliceerd, dat werd bijgewerkt op 14 april 2008. Daarnaast zullen de firma's naar alle artsen een « Dear Doctor Letter » versturen, waarvan de tekst vooraf door het FAGG zal worden goedgekeurd. De bedoeling is om in de mate van het mogelijke de subcutane toediening van heparine aan te bevelen. Wanneer zich toch een intraveneuze toediening opdringt, dient de laagst mogelijke dosis en een zo traag mogelijk infuus te worden gebruikt; de voorafgaande toediening van een intraveneuze bolus dient hierbij te worden vermeden.

Op 18 juli 2008 heeft het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) via de website opnieuw de aandacht gevraagd voor het probleem van de heparines, bij de publicatie van de nieuwe monografieën heparinenatrium en heparinecalcium die door de Europese Farmacopeecommissie werden aangenomen en die van toepassing zijn sinds 1 augustus 2008. Deze monografieën werden herzien teneinde rekening te houden met de huidige wetenschappelijke kennis die moet toelaten de problemen op te lossen naar aanleiding van de anafylactoïde ongewenste effecten die werden waargenomen na de toediening van heparines.