SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
11 janvier 2008 11 januari 2008
________________
Question écrite n° 4-125 Schriftelijke vraag nr. 4-125

de Georges Dallemagne (cdH)

van Georges Dallemagne (cdH)

à la ministre de la Fonction publique et des Entreprises publiques

aan de minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven
________________
Mandats publics – Exercice par le biais d’une personne morale – Émoluments Publieke mandaten – Uitoefening via een rechtspersoon – Emolumenten 
________________
personne morale
indemnité et frais
rémunération du travail
cumul de mandats
personne physique
moralité de la vie politique
conseil d'administration
entreprise publique
rechtspersoon
vergoedingen en onkosten
arbeidsbezoldiging
cumulatie van ambten
natuurlijke persoon
politieke moraal
raad van bestuur
overheidsbedrijf
________ ________
11/1/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2008)
18/2/2008Antwoord
11/1/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2008)
18/2/2008Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : mondelinge vraag 4-73 Herkwalificatie van : mondelinge vraag 4-73
________ ________
Question n° 4-125 du 11 janvier 2008 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-125 d.d. 11 januari 2008 : (Vraag gesteld in het Frans)

Je souhaiterais savoir si dans le giron de l’État fédéral, il existe des rémunérations afférentes à des mandats publics qui sont versées à des sociétés de management, c’est-à-dire à des personnes morales de droit privé interposées entre la personne physique exerçant pratiquement le mandat et l’organisme payeur.

Bien souvent, le but poursuivi par l’exercice d’un mandat public par société interposée est par exemple de contourner une interdiction de cumul ou plus souvent d’obtenir un traitement fiscal plus avantageux. Ceci nous parait choquant car les mandats publics sont toujours confiés en fonction des qualités des personnes physiques exerçant in fine le mandat (par exemple à un élu ou encore une personne choisie par un syndicat ou un parti) en vue de défendre l’intérêt public. Les émoluments perçus découlent donc d’une mission d’intérêt public exercés par une personne physique. Il ne me paraît donc pas admissible que le traitement fiscal de tels émoluments publics puisse être différent en fonction de l’ingénierie fiscale mise en œuvre.

Il me semble indispensable d’interdire de manière claire de telles pratiques et d’assurer une transparence adéquate des émoluments perçus pour l’exercice de tous mandats publics.

La présente question s’inscrit en ligne avec la question nº 52-502 posée par mon collègue député M. Georges Gilkinet au vice-premier ministre et ministre des Finances sur « la stratégie d’évitement fiscal utilisé par des mandataires publics dans les intercommunales » (Chambre, CRIV 52 COM 036, p. 28).

Mes questions sont les suivantes :

- Est-il autorisé d’exercer un mandat dans un organisme public ou une société publique relevant de l’État fédéral par interposition d’une personne morale ?

- Avez-vous connaissance de mandats soit d’administrateurs, gestionnaires ou encore directeurs qui dépendent de l’État fédéral qui sont exercés dans des entreprises publiques ou autres organismes publics par le biais de l’interposition d’une personne morale ?

- Par extension avec la précédente question, je souhaiterais savoir s’il existe des cas où les émoluments d’administrateurs, gestionnaires ou encore directeurs qui dépendent de l’État fédéral sont facturés par des sociétés ?

 

Ik zou graag weten of in de federale administratie emolumenten voor publieke mandaten uitbetaald worden aan managementvennootschappen, meer bepaald aan privaatrechtelijke rechtspersonen die optreden tussen de natuurlijke persoon die het mandaat in de praktijk uitoefent en de uitbetalingsinstelling.

Tussenvennootschappen worden vaak opgericht om een verbod op het cumuleren van mandaten te omzeilen of, wat nog meer voorkomt, om onder een gunstiger fiscaal stelsel te vallen. Dat stoort ons omdat publieke mandaten altijd toegekend worden op basis van de competenties van de natuurlijke persoon die het mandaat in de praktijk uitoefent (bijvoorbeeld een politiek verkozene of iemand die door een vakbond of een partij is gekozen) om het algemeen belang te verdedigen. De ontvangen vergoedingen vloeien dus voort uit een opdracht van algemeen belang die door een natuurlijke persoon wordt uitgeoefend. Het lijkt me onaanvaardbaar dat begunstigden van dergelijke emolumenten een andere fiscale behandeling krijgen al naargelang de fiscale spitsvondigheid die wordt toegepast.

Dergelijke praktijken moeten uitdrukkelijk verboden worden en de vergoedingen voor de uitoefening van alle publieke mandaten moeten transparant zijn.

Deze schriftelijke vraag sluit aan bij de vraag 52-502 van volksvertegenwoordiger Georges Gilkinet aan de vice-eersteminister en minister van Financiën over “de systematische belastingontwijking door publieke mandatarissen in de intercommunales” (Kamer, CRIV 52 COM 036, blz. 28).

Ik heb volgende vragen.

- Mag men via een rechtspersoon een mandaat uitoefenen in een openbaar orgaan of een openbare vennootschap die van de federale staat afhangt?

- Hebt u weet van mandaten van bestuurders, beheerders of directeurs die afhangen van de federale staat, die via rechtspersonen worden uitgeoefend in overheidsbedrijven of andere openbare organen?

- Bijkomend wens ik nog te weten of er gevallen zijn waar emolumenten van bestuurders, managers of directeurs die van de federale staat afhangen door vennootschappen worden gefactureerd.

 
Réponse reçue le 18 février 2008 : Antwoord ontvangen op 18 februari 2008 :

Tout d'abord, les commissaires auprès des sociétés publiques, dans leur fonction de contrôle, ne m'ont pas à ce jour signalé de situations illégales.

Je suis d'avis qu'un mandat dans un organisme public ou une société publique relevant de l'État fédéral devrait être intuitu personae.

Toutefois, puisque ce n'est pas défendu par le Code des impôts sur les revenus 1992 (CIR 92), la possibilité juridique existe bel et bien de nommer une personne morale, notamment par arrêté royal lors de la nomination (voir infra). Aussi, du point de vue fiscal, il est légal de facturer à cette personne morale, après l'accord de l'inspecteur fiscal, au cas par cas (ruling).

Réponses concrètes pour les sociétés publiques :

Pour Belgacom :

Les exigences de la Charte du Comité de rémunération et de nomination de Belgacom ne font référence qu'à des personnes physiques.

Belgacom n'a pas connaissance de mandats d'administrateurs, de gestionnaires ou encore de directeurs dépendant de l'État fédéral qui soient exercés dans des entreprises publiques ou autres organismes publics par le biais de l'interposition d'une personne morale.

Vu que les exigences de la Charte du Comité de rémunération et de nomination de Belgacom ne font référence qu'à des personnes physiques, il n'existe pas de cas où les émoluments d'administrateurs, de gestionnaires ou encore de directeurs dépendant de l'État fédéral soient facturés par des sociétés.

Pour La Poste :

Selon la politique interne, seules des personnes physiques peuvent exercer un mandat d'administrateur au sein de La Poste.

Au sein de La Poste, aucun mandat n'est actuellement exercé par l'interposition d'une personne morale.

Il n'existe actuellement au sein de La Poste aucun cas d'émoluments d'administrateurs facturés par des sociétés.

Pour le Groupe SNCB :

Les statuts (article 17, § 2) d'Infrabel et de la SNCB prévoient la possibilité de nommer une personne morale en qualité d'administrateur.

Cette possibilité n'a pas été utilisée pour la désignation des membres du Conseil d'administration d'Infrabel et de la SNCB.

Le rapport annuel d'Infrabel communique un cas pour lequel les émoluments d'un membre du Conseil d'administration étaient facturés par la société qui l'emploie. Dès le 1er janvier 2008 ceci n'est plus le cas.

Pour les organismes publics :

Je n'ai pas connaissance de cas où un mandat dans un organisme public soit exercé par interposition d'une personne morale. Au stade actuel, aucune règle ou législation à cet égard ne m'est connue.

En conclusion, la bonne pratique veut que les mandats soient intuitu personae, mais ce n'est pas une obligation juridique. Je désire toutefois prendre contact avec le Groupe SNCB pour uniformiser cette règle.

Allereerst hebben de commissarissen van de overheidsbedrijven bij het uitoefenen van hun controlefunctie, mij tot op heden nog op geen enkele onwettige situatie gewezen.

Ik ben van mening dat een mandaat bij een openbaar orgaan of een openbare vennootschap dat afhangt van de federale staat, intuitu personae zou moeten zijn.

Niettemin, vermits het niet door het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 92) verboden is, bestaat de juridische mogelijkheid om een rechtspersoon te benoemen, bij koninklijk besluit op het ogenblik van de benoeming. Ook op fiscaal vlak is het wettelijk verantwoord deze rechtspersoon te factureren na de goedkeuring door de belastingsinspecteur, door middel van ruling.

Antwoorden voor de concrete overheidsbedrijven :

Voor Belgacom :

De vereisten van het Handvest van het Benoemings- en Renumeratiecomité verwijzen enkel naar fysieke personen.

Belgacom heeft geen weet van mandaten van bestuurders, beheerders of zelfs directeurs die afhangen van de Federale Staat die in overheidsbedrijven of andere openbare organen een functie uitoefenen via een rechtspersoon.

Gezien de vereisten van het Handvest van het Benoemings- en Renumeratiecomité niet verwijzen naar fysieke personen, is er geen enkel geval gekend waarbij de bezoldiging van bestuurders, beheerders of zelfs directeurs die afhangen van de Federale Staat gefactureerd worden door maatschappijen.

Voor De Post :

Volgens het interne beleid, kunnen slechts fysieke personen het mandaat van bestuurder uitoefenen binnen De Post.

Bij De Post wordt momenteel geen enkel mandaat uitgeoefend door een rechtspersoon.

Er is geen enkel geval gekend binnen De Post waarbij de bezoldigingen van, bestuurders gefactureerd worden door maatschappijen.

Voor de NMBS groep :

De statuten (artikel 17, § 2) van Infrabel en van de NMBS voorzien in de mogelijkheid om een rechtspersoon aan te stellen als bestuurder.

Deze mogelijkheid werd niet gebruikt voor de benoeming van de leden van Bestuursraad van Infrabel en de NMBS.

Het jaarverslag van Infrabel verwijst naar één geval waarbij de bezoldigingen van een lid van de Bestuursraad gefactureerd werden door de maatschappij die haar tewerkstelt. Vanaf 1 januari 2008 is dit trouwens niet langer het geval.

Voor openbare organen :

Ik heb geen weet van een geval of een mandaat, bij een openbaar orgaan, dat wordt uitgeoefend door een rechtspersoon. Tot op heden is mij geen enkele regel of wetgeving hierover gekend.

Kortom, volgens de goede praktijk zijn deze mandaten intuitu personae, maar dat is juridisch niet verplicht. Ik wens echter toch contact op te nemen met de NMBS Groep om deze regel uniform te maken.