SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
11 juillet 2008 11 juli 2008
________________
Question écrite n° 4-1221 Schriftelijke vraag nr. 4-1221

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

à la ministre de la Fonction publique et des Entreprises publiques

aan de minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven
________________
SNCB - Sorry Pass - Ligne Anvers-Charleroi NMBS - Sorry Pass - Lijn Antwerpen-Charleroi 
________________
Société nationale des chemins de fer belges
grève
gare ferroviaire
transport ferroviaire
migration alternante
statistique officielle
répartition géographique
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
staking
spoorwegstation
vervoer per spoor
pendel
officiële statistiek
geografische spreiding
________ ________
11/7/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 18/8/2008)
13/10/2008Antwoord
11/7/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 18/8/2008)
13/10/2008Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 4-398 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 4-398
________ ________
Question n° 4-1221 du 11 juillet 2008 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-1221 d.d. 11 juli 2008 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le mardi 20 mai 2008, une grève générale a eu lieu à la SNCB. Les voyageurs qui disposent d'une carte train trajet, d'une carte train réseau, d'une carte train scolaire, d'un railflex ou d'une carte campus, pouvaient demander, jusqu'au 30 juin 2008 inclus, un Sorry Pass gratuit à la gare en compensation pour ce jour de grève.

Je remarque en outre qu'un problème structurel semble subsister sur la ligne Antwerpen-Centraal-Charleroi. Je fais référence à ce sujet à la question écrite que j'ai précédemment posée (nº 4-285, Annales nº 28 du 8 mai 2008, p. 20). Que constate-t-on actuellement ? La SNCB doit de plus en plus souvent faire face à des retards sur cette ligne, en conséquence desquels les trains sont limités à Antwerpen-Berchem. Les navetteurs sont obligés d'y descendre et de prendre un autre train, ce qui engendre des situations difficiles. Des centaines de personnes doivent passer au même moment par un goulet d'étranglement, un seul escalier menant à un couloir étroit. En outre, lors de l'installation de la gare d'Antwerpen-Centraal et l'entrée en vigueur des nouveaux horaires, l'objectif était surtout, selon moi, de faire rouler les trains jusqu'à Antwerpen-Centraal et, dans une moindre mesure, vers Berchem. Il y a manifestement une grande différence entre la théorie et la pratique. Voici quelques problèmes survenus la semaine dernière : le mercredi 25 juin 2008, le train IC de 17h57 de Bruxelles-Central vers Antwerpen-Centraal avait dix minutes de retard et a été limité à Berchem ; le jeudi 26 juin, le train de 8h48 d'Antwerpen-Centraal vers Gent-Sint-Pieters, le train de 8h50 d'Antwerpen-Centraal vers Bruxelles-Midi et le train de 9h20 d'Antwerpen-Centraal vers Charleroi-Sud sont tous trois partis «exceptionnellement» de Berchem. L'exception devient de plus en plus la règle à la SNCB.

D'où mes questions à la ministre.

1. Combien de Sorry Pass la SNCB a-t-elle délivrés entre le 21 et le 30 juin 2008 ?

2. Quel est leur coût total pour la société des chemins de fer ?

3. Dans quelle gare le plus grand nombre de Sorry Pass a-t-il été délivré ? Existe-t-il des différences régionales entre les gares (par exemple Louvain, Gand, Anvers, Bruxelles) en fonction de la population estudiantine ?

4. Quel est le principal groupe d'âge ayant demandé ce Pass ? Pouvez-vous ventiler ces chiffres (moins de 18 ans, 18 à 25 ans, 25 à 45 ans, 45 à 65 ans, plus de 65 ans) ?

5. Combien d'heures de retard la SNCB a-t-elle déjà subi depuis le 1er janvier 2008 sur la ligne Anvers-Bruxelles et combien en 2007 ? Combien de retards a-t-on enregistrés sur cette ligne en 2007 et depuis le 1er janvier 2008 ?

6. Combien de trains ont-ils été limités à Antwerpen-Berchem en 2007 et depuis le 1er janvier 2008 ?

7. La ministre estime-t-elle qu'il existe un problème structurel sur la ligne Anvers-Bruxelles liés à ces retards ? Que souhaite-t-elle y faire ? Pour autant que j'ai compris la réponse à ma question orale précitée, elle ne soutient pas l'option du doublement de la ligne Anvers-Charleroi. Quelle est son alternative ?

 

Op dinsdag 20 mei 2008 vond een algemene staking bij de NMBS plaats. Tot en met 30 juni 2008 kunnen treinreizigers die over een trajecttreinkaart, nettreinkaart, schooltreinkaart, Railflex of Campuskaart beschikken, een gratis Sorry Pass aanvragen in het station ter compensatie voor deze stakingsdag.

Daarnaast merk ik dat er nog steeds een structureel probleem lijkt te bestaan op de lijn Antwerpen-Centraal - Charleroi. Ik verwijs daarvoor tevens naar mijn eerder gestelde mondelinge vraag (nr. 4-285, Handelingen nr. 4-28 van 8 mei 2008, blz. 20). Wat blijkt nu ? De NMBS kampt steeds vaker met vertragingen op deze lijn, waardoor treinen beperkt worden tot Antwerpen-Berchem. Pendelaars moeten daar verplicht uitstappen en op een andere trein overstappen wat voor ongeziene situaties leidt. Honderden mensen moeten op hetzelfde momenten door een flessenhals, een enkele trap leidt naar de smalle gang. Verder was bij de inhuldiging van Antwerpen-Centraal en de start van de nieuwe dienstregeling, volgens mij het plan om vooral de treinen tot in Antwerpen-Centraal te laten rijden, en in mindere mate naar Berchem. Tussen theorie en praktijk zit dus blijkbaar een groot verschil. Ik som even enkele problemen van afgelopen week op : woensdag 25 juni 2008 : IC trein van 17u57 van Brussel-Centraal naar Antwerpen-Centraal, 10 minuten vertraging en beperkt tot Berchem. Donderdag 26 juni : trein van 8u48 van Antwerpen-Centraal naar Gent-Sint-Pieters, trein van 8u50 van Antwerpen-Centraal naar Brussel-Zuid en trein van 9u20 van Antwerpen-Centraal naar Charleroi-Zuid : alledrie vertrokken ze "uitzonderlijk" vanuit Antwerpen-Berchem. "Uitzonderlijk" wordt steeds meer de regel bij de NMBS.

Vandaar mijn vragen aan de geachte minister :

1. Hoeveel Sorry Passen heeft de NMBS uitgeschreven tussen 21 mei en 30 juni 2008 ?

2. Op hoeveel euro wordt dit begroot als kost voor de spoorwegmaatschappij ?

3. In welke stations werden de meeste Sorry Passen uitgeschreven ? Zijn er regionale verschillen tussen de stations (bijvoorbeeld Leuven, Gent, Antwerpen, Brussel) naar gelang de studentenpopulatie ?

4. Welke leeftijdsgroep deed vooral beroep op deze Pass ? Kan u deze cijfers opsplitsen in (-18 jarigen, 18+ tot 25, 25-45, 45-65, 65+) ?

5. Hoeveel uren vertraging liep de NMBS reeds op sinds 1 januari 2008 op de lijn Antwerpen-Brussel en hoeveel was dat in 2007 ? Hoeveel vertragingen werden er geregistreerd op die lijn in 2007 en sinds 1 januari 2008 tot heden ?

6. Hoeveel treinen werden beperkt tot Antwerpen-Berchem in 2007, hoeveel zijn dat er sinds 1 januari 2008 ?

7. Meent de geachte minister dat er een structureel probleem is op de lijn Antwerpen-Brussel met betrekking tot vertragingen ? En wat wenst zij hieraan te doen ? Voor zover ik begrepen heb uit haar antwoord op mijn bovenvermelde mondelinge vraag, steunt zij de optie tot ontdubbeling van de lijn Antwerpen-Charleroi niet. Wat is haar alternatief ?

 
Réponse reçue le 13 octobre 2008 : Antwoord ontvangen op 13 oktober 2008 :

1. Au total 186 029 Sorry Passes ont été délivrés.

2. Le manque à gagner résultant de la substitution de produits existants ne peut être estimé qu'à la fin de la période de validité des Sorry Passes (31 décembre 2008).

3. Les gares qui ont délivré le plus grand nombre de Sorry Passes sont les suivantes, par ordre décroissant:

Gand-Saint-Pierre

9 765

Louvain

7 124

Bruxelles-Central

6 163

Namur

5 949

Bruxelles-Nord

5 868

Malines

4 721

Bruxelles-Sud

4 375

Anvers-Central

3 966

Bruges

3 689

Liège-Guillemins

2 997

Le nombre de Sorry Passes distribués par gare correspond au taux de fréquentation des gares, avec toutefois un nombre inférieur pour les gares de Bruxelles. La raison principale pour cela est que les navetteurs vont souvent chercher leur Sorry Pass dans la gare près de leur domicile. Dans les principales villes d’étudiants beaucoup de Sorry Passes sont délivrés (Gand, Louvain, Bruxelles, Namur). Toutefois, on ne peut pas dire tout simplement que c’est grâce à la population d’étudiants, puisque beaucoup de navetteurs domicile-lieu de travail prennent également le train dans ces gares.

4. La répartition selon la catégorie d’âge des Sorry passes retirés est la suivante:.

Catégorie d'âge

Fréquence

Pourcentage

0 – 18 ans

24 332

13,1%

19 – 25 ans

51 119

27,5%

26 – 45 ans

66 015

35,5%

46 – 65 ans

44 453

23,9%

> 65 ans

110

0,0%

Total

186 029

100%

5. Les résultats de ponctualité ne sont pas calculés sur la base de la somme du nombre d'heures de retard, mais sur la base du pourcentage de trains n'ayant pas de retard ou ayant moins de six minutes de retard. Les chiffres de ponctualité sur la ligne 25 Anvers-Bruxelles à l'arrivée à Bruxelles sont les suivants:

2007

Global

85,7 %.


2008

janvier

81,1 %


février

86,2 %


mars

85,1 %


avril

91,0 %


mai

88,5 %


juin

87,1 %

6. Les éléments demandés se trouvent dans un ensemble de statistiques relatives aux trains supprimés. À cet égard, aucune donnée détaillée n’est disponible à ce sujet.

7. Comme je vous l'ai stipulé lors de la séance plénière du 8 mai 2008 (question orale n° 4-285, Annales n° 4-28 du 8 mai 2008, p. 20), la scission de la ligne Anvers-Charleroi est en principe possible, mais pas opportune d'un point de vue économique et commercial. Cela implique en effet de devoir trouver des sillons supplémentaires dans la jonction de Bruxelles Nord-Midi. Les trains venant de Charleroi doivent passer par Bruxelles-Nord tandis que les trains venant d'Anvers doivent aller jusqu'à Bruxelles-Midi, ce qui représente un doublement du nombre de sillons pour cette relation scindée, et ce n'est donc pas possible pour l'instant.

Il faut surtout essayer de faire diminuer le nombre d'incidents sur lequel le Groupe SNCB lui-même a un impact (dérangements à l'infrastructure et surtout pannes du matériel).

Étant donné que la mauvaise ponctualité des trains Benelux, venant des Pays-Bas, joue aussi un rôle important dans la moins bonne régularité, des contacts ont été établis avec Prorail (le gestionnaire d’infrastructure aux Pays-Bas) et NS (Nederlandse Spoorwegen) afin de trouver une solution à ce problème.

La régularité limitée des trains IC sur cette relation est aussi la conséquence du fait que ces trains, une fois arrivés dans leur gare terminus (Anvers-Central ou Charleroi-Sud), doivent repartir dix minutes après pour assurer le train suivant. Comme dix minutes est le temps minimum nécessaire pour faire repartir un train dans le sens invers, cela signifie que les retards subis pendant le trajets sont répercutés au début du trajet suivant, ce qui ne profite pas bien entendu à la régularité. Il n'y a donc pas suffisamment de temps pour éliminer d'éventuels retards.

Hormis le fait que la régularité sur cette ligne est suivie en continu et que des adaptations sont apportées, si nécessaire, afin de favoriser la régularité, il est prévu de limiter le problème des temps de rotation trop courts dans les gares d’Anvers-Central et de Charleroi-Sud lors de l'entrée en vigueur du nouvel horaire en décembre 2008, ce qui devra améliorer la régularité sur la ligne.

Dans la situation actuelle, en cas de retard trop important, il est décidé en effet de limiter le train à Anvers-Berchem afin de réduire ou d'éliminer le retard pour le train en rotation. Bien que cela puisse avoir lieu plusieurs fois par semaine, il s'agit toutefois d'une solution d'urgence. Les services concernés au sein du Groupe SNCB réalisent que la correspondance qui en découle automatiquement pour les voyageurs en direction d'Anvers-Central n'est pas appréciée. Cette solution n’est envisagée que si la régularité est trop fortement perturbée.

1.In totaal werden er 186 029 Sorry Passes afgeleverd.

2.De minderopbrengsten als gevolg van substitutie van bestaande producten kunnen pas aan het einde van de geldigheidsperiode (31 december 2008) van de Sorry Passes ingeschat worden.

3.De stations die het grootste aantal Sorry Passes hebben afgegeven, zijn de volgende in dalende volgorde:

Gent-St-Pieters

9 765

Leuven

7 124

Brussel Centraal

6 163

Namen

5 949

Brussel Noord

5 868

Mechelen

4 721

Brussel Zuid

4 375

Antwerpen-Centraal

3 966

Brugge

3 689

Liège-Guillemins

2 997

Het aantal per station uitgereikte Sorry Passes komt overeen met de bezoekersgraad van de stations met evenwel een kleiner aantal voor de stations van Brussel. De voornaamste reden hiervoor is dat pendelaars hun Sorry Pass vaak afhalen in het station nabij hun woonplaats. In de voornaamste studentensteden worden veel Sorry Passes afgeleverd (Gent, Leuven, Brussel, Namen). Er kan echter niet zo maar gesteld worden dat dit te danken is aan de studentenpopulatie, daar ook veel pendelaars woon-werk in die stations de trein nemen.

4.De verdeling van de afgehaalde Sorry passes per leeftijdscategorie is de volgende:

Leeftijdscategorie

Aantal

Percentage

0 – 18 jaar

24 332

13,1%

19 – 25 jaar

51 119

27,5%

26 – 45 jaar

66 015

35,5%

46 – 65 jaar

44 453

23,9%

> 65 jaar

110

0,0%

Totaal

186 029

100%

5.De stiptheidsresultaten worden niet berekend op basis van de som van het aantal uren vertraging, maar op basis van het percentage treinen dat geen vertraging of minder dan zes minuten vertraging heeft. De stiptheidscijfers op lijn 25 Antwerpen-Brussel bij aankomst in Brussel zijn de volgende:

2007

Globaal

85,7 %.


2008

januari

81,1 %


februari

86,2 %


maart

85,1 %


april

91,0 %


mei

88,5 %


juni

87,1 %

6. De gevraagde elementen zitten vervat in een geheel van statistieken over de afgeschafte treinen. Hierover zijn geen gedetailleerde gegevens beschikbaar.

7. Zoals ik u heb gemeld op de plenaire zitting van 8 mei 2008 (mondelinge vraag nr. 4-285, Handelingen nr. 4-28 van 8 mei 2008, blz. 20)., is de splitsing van de lijn Antwerpen-Charleroi in principe mogelijk, maar niet opportuun uit economisch en commercieel oogpunt. Dit impliceert immers dat bijkomende rijpaden in de Brusselse Noord-Zuidverbinding moeten worden gevonden. De treinen vanuit Charleroi moeten doorrijden tot Brussel-Noord, terwijl de treinen vanuit Antwerpen tot in Brussel-Zuid moeten rijden, wat een verdubbeling van het aantal rijpaden voor deze gesplitste verbinding betekent, en wat momenteel dus niet mogelijk is.

Er moet vooral worden geprobeerd het aantal incidenten terug te dringen waarop de NMBS-Groep zelf impact heeft (storingen aan de infrastructuur en vooral defecten aan het materieel).

Aangezien ook de slechte stiptheid van de Benelux-treinen, komende van Nederland, een belangrijke rol speelt in de mindere regelmaat, werden contacten gelegd met Prorail (de infrastructuurbeheerder in Nederland) en NS (Nederlandse Spoorwegen) om hiervoor een oplossing te zoeken.

De beperkte regelmaat van de IC-treinen op deze relatie is ook het gevolg van het feit dat deze treinen bij hun aankomst in het eindstation (Antwerpen-Centraal of Charleroi-Zuid) na tien minuten terug dienen te vertrekken voor het verzorgen van de volgende trein. Daar tien minuten de minimumtijd is die nodig is voor de technische handelingen om een trein in omgekeerde richting te laten vertrekken, wil dit zeggen dat vertragingen opgelopen tijdens de rit worden meegenomen bij de aanvang van de volgende rit, wat de regelmaat uiteraard niet ten goede komt. Er is dus geen tijd om eventuele vertragingen weg te werken.

Naast het feit dat de regelmaat op deze lijn continu wordt opgevolgd en waar nodig aanpassingen worden gedaan om de regelmaat te bevorderen, is het voorzien dat bij ingang van de nieuwe dienstregeling, in december 2008, het probleem van de korte keertijden in de stations Antwerpen-Centraal en Charleroi-Zuid zal beperkt worden, wat de regelmaat op de lijn moet ten goede komen.

Bij de huidige toestand wordt inderdaad, bij te grote vertraging, gekozen om de trein te beperken tot Antwerpen-Berchem om zo alsnog de vertraging voor de terugkerende trein te beperken of weg te werken. Dit is, ondanks het feit dat dit meerdere keren per week kan gebeuren, toch een noodoplossing. De betrokken diensten binnen de NMBS-Groep beseffen dat de hieruit voortvloeiende noodzakelijke overstap voor de reizigers richting Antwerpen-Centraal niet geapprecieerd wordt. Deze oplossing wordt enkel overwogen als de regelmaat anders te erg verstoord zou worden.