In het regeerakkoord wordt betreffende het Wetenschapsbeleid sterk de nadruk gelegd op het fundamenteel onderzoek in ons land. Dit moet blijvend worden gefinancierd. De Belgische Nobelprijs François Englert herinnert ons immers aan de noodzaak om nog meer het fundamenteel onderzoek te ondersteunen. Zulk onderzoek leidt immers tot revolutionaire innovaties en op dit fundament steunt elke toekomstige technologische ontwikkeling. Om tegemoet te komen aan de Europese doelstellingen inzake onderzoek en ontwikkeling en innovatie zal de regering de nadruk leggen op een betere beleidsconcordantie ten aanzien van de Gewesten inzake onderzoek en wetenschappelijke openbare dienst. Te dien einde zullen de te ontwikkelen opportuniteiten en de te mobiliseren complementariteiten inzake instrumenten en middelen worden geïdentificeerd.

In uw beleidsnota treedt u verder in detail : " We willen een vertrouwensrelatie opbouwen tussen de federale overheid en haar wetenschappelijke instellingen. In dat opzicht schaffen we overbodige administratieve structuren af en evolueren we naar transparante en moderne organisaties. Daartoe zullen beheersovereenkomsten gesloten worden waarbinnen we de nodige autonomie voorzien in ruil voor duidelijk gedefinieerde doelstellingen. Zo geven we vertrouwen aan het management om een verantwoord beleid te voeren. Bovendien zal de expertise van het personeel ten volle gewaardeerd en gevaloriseerd worden. Via dialogen met de algemeen directeurs van de Federale Wetenschappelijke Instellingen (FWI) krijgen wij een goed inzicht in hun werking, ambities, noden en zorgen. De eigenheid van elke FWI zal worden gerespecteerd. "

Onderzoek en Ontwikkeling is een transversale aangelegenheid. Zo financiert en stimuleert de Vlaamse overheid het wetenschappelijk onderzoek aan de universiteiten en aan de instellingen voor wetenschappelijk onderzoek. Ze stimuleert de ontwikkeling nieuwe, grensverleggende kennis in alle wetenschappelijke disciplines op verschillende manieren. Het is de bedoeling van deze Federale regering om u tot een betere beleidscoördinatie te komen met de Gewesten.

Ik had hieromtrent dan ook volgende vragen :

1) Kan u aangeven hoe het traject momenteel loopt wat betreft de af te sluiten beheersovereenkomsten met de wetenschappelijke instellingen ? Kan u een overzicht geven van de concrete kalender van de beheersovereenkomsten ?

2) Het verheugt mij dat u belang hecht aan de dialoog met de directeurs van de Federale Wetenschappelijke Instellingen. Kan u gedetailleerd omschrijven hoe deze dialoog wordt georganiseerd alsook welke punten hier reeds werden besproken en afgerond ? Wordt er voldoende feedback gegeven en welke concrete resultaten werden reeds geboekt ?

3) Kan u aangeven hoe u zeer concreet de autonomie gaat verankeren in de verzelfstandigde instellingen, hoe dit praktisch wordt omgezet en welke de kalender is ? Welke instellingen vallen onder welke structuur ? Welke zijn de assen waarop deze hervorming concreet gaat verlopen ?

4) Kan u aangeven welke de respectieve doelstellingen zullen zijn die de beheersovereenkomsten naar voor zullen schuiven en kan u gedetailleerd toelichten per specialisatie hoe het wetenschappelijk onderzoek verder wordt aangescherpt ?

5) Kan u aangeven hoe de lopende hervorming zich gaat vertalen in de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek en kan u ook concreet toelichten hoe de samenwerking met de universiteiten en andere onderzoekscentra zal verlopen ?

6) Kan u toelichten hoe het overleg met de Gewesten verloopt en zijn er reeds bepaalde concrete of praktische afspraken gemaakt voor de betere beleidscoördinatie en hoe vertaalt zich dit in de werking van onze Wetenschappelijke Instellingen ?

Volledig in lijn met het regeerakkoord en ook verder gedetailleerd in mijn beleidsnota, werk ik momenteel aan de hervorming van het federale wetenschapsbeleid.

Deze hervorming heeft niet alleen als belangrijke doelstelling de Federale Wetenschappelijke Instellingen (FWI) te responsabiliseren, door ze meer verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid te geven, maar ook door ze nauwer te laten samenwerken met al haar stakeholders, inclusief de actoren afkomstig uit de Gemeenschappen en de Gewesten. De concrete dossiers waaraan ik volop werk zijn : (i) de verzelfstandiging van de FWI in autonome clusters ; (ii) de oprichting van het Interfederaal Ruimtevaartagentschap ; (iii) de afschaffing van de programmatorische federale overheidsdienst (POD) Wetenschapsbeleid en de oprichting van een directoraat-generaal Wetenschapsbeleid.

In ruil voor hun verruimde autonomie zullen de verzelfstandigde entiteiten een beheersovereenkomst moeten afsluiten met de federale regering. Een beheersovereenkomst regelt de wederzijdse verantwoordelijkheden en verwachtingen van de verzelfstandigde entiteit en de federale regering in het kader van de doelstellingen die werden vooropgesteld in de hervorming van de Federale Wetenschappelijke Instellingen.

Aangezien het belangrijke beleidsinitiatieven betreffen, met de nodige technische en juridische complexiteiten, is er voldoende tijd en overleg nodig om tot een afstemming te komen. In deze belangrijke dossiers streef ik de volgende timing na : oprichting Interfederaal Ruimtevaartagentschap : begin 2017 ; integratie van de POD Wetenschapsbeleid : midden 2017 ; oprichting autonome clusters : vanaf midden 2017.

1) Wat het dossier rond de verzelfstandiging van de FWI betreft, wordt het voorstel ondertussen juridisch en technisch verder uitgewerkt, rekening houdend met de insteken en reacties die we van betrokkenen hebben ontvangen. Wat het Interfederaal Ruimtevaartagentschap betreft, werden de wetteksten besproken op IKW-niveau en wordt het dossier aan de regering voorgelegd.

Vorig jaar werd de bestuursovereenkomst voor 2016–2018 afgesloten. Deze bestuursovereenkomst wordt elk jaar geconcretiseerd met een bestuursplan voor elke FWI, dat het detail geeft van de jaarlijks geplande activiteiten. Zo heb ik op 7 juni 2016 ook het bestuursplan voor het kalenderjaar 2016 ondertekend, nadat het voltallige directiecomité dit op 20 mei 2016 had goedgekeurd.

2) De elementen van onze hervorming werden héél uitvoerig en op verschillende tijdstippen besproken met de stakeholders. De belangrijkste zijn de directeurs van de FWI, de wetenschappelijke raden van de FWI, de FRWB (Federale Raad voor wetenschapsbeleid), het FNRS (Fonds de la recherche scientifique), de VLIR (Vlaamse Interuniversitaire Raad), de VRWI (Vlaamse Raad voor wetenschap en innovatie) en het CREF (Conseil des recteurs des universités francophones de Belgique).

3), 4), 5) & 6) Aangezien de regering zich nog niet definitief uitgesproken heeft over de lopende hervormingen die ik hierboven kort heb toegelicht, kan ik de verdere details nog niet bespreken. Maar met plezier zal ik dan willen uitwijden over (i) hoe ik de autonomie wil verankeren in de verzelfstandigde entiteiten ; (ii) welke de specifieke doelstellingen zijn van de beheersovereenkomsten voor de autonome clusters ; (iii) hoe ik een nauwere samenwerking wil realiseren tussen de FWI en de universiteiten ; of nog (iv) hoe ik de deelstaten wil betrekken bij het federale wetenschapsbeleid.