In België en Europa wordt een bijzonder verontrustende achteruitgang van de bijenpopulatie waargenomen. Volgens verschillende studies zou het hoge sterftecijfer van de kolonies verschillende oorzaken hebben; het gebruik van pesticiden in de landbouw en de verslechtering van het leefmilieu van de bestuivende insecten zouden nochtans de belangrijkste redenen zijn voor die achteruitgang.

De Europese Commissie heeft op 1 december 2013 het gebruik van imidacloprid, clothianidin en thiamethoxam verboden in vier belangrijke teelten (maïs, koolzaad, zonnebloem en katoen) voor een periode van twee jaar.

Verschillende studies hebben immers snel de aanzienlijke toxiciteit van deze drie neonicotinoïde insecticiden aangetoond voor bestuivende insecten, namelijk bijen, hommels en vlinders, maar ook voor vogels. Hun reproductie lijdt er immers onder..

Dit is een bevoegdheid van de Senaat omdat deze problematiek een federale aangelegenheid is die invloed heeft op de bevoegdheden van de deelstaten op het vlak van landbouw, volksgezondheid, leefmilieu, welzijn,...

Nu de Waalse minister van Leefmilieu zich uitgesproken heeft voor een verbod op neonicotinoïden en een belangrijke beperking van glyfosaat is het meer dan nodig om deze maatregel uit te breiden tot het gehele grondgebied. Het Waals programma voor de reductie van pesticiden geeft blijk van voluntarisme en lijkt in de goede richting te gaan.

Wat is uw standpunt hierover als federaal minister van Landbouw? Zult u de intrekking van de vergunning om deze producten op de markt te brengen verdedigen?

U kunt er zeker van zijn dat ik veel aandacht besteed aan de problematiek van de pesticiden en dat ik erop toezie dat de toelatingen in België pas worden afgeleverd na een grondige studie van de risico’s voor de menselijke gezondheid en het leefmilieu.

Anderzijds vormt de bescherming van de bijen voor mij een prioriteit, zoals ik al zei in mijn algemene beleidsverklaring. Hun sterfte is te wijten aan meerdere factoren, waaronder, maar niet alleen, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De progressie van ziekten die schadelijk zijn voor bijen en het gebrek aan voedingsstoffen zijn ook bepalende factoren. De reikwijdte van al deze factoren, alsook hun relatie of hun synergie, maken momenteel het voorwerp uit van grondige studies die ik volledig ondersteun, met name via de financiering van onderzoeksprojecten op Belgisch niveau.

Wat betreft de neonicotinoïden in het bijzonder, moet u weten dat de gebruiksbeperkingen van vier daarvan, besloten in 2013, niet beperkt zijn tot twee jaar, maar dat zij van kracht zullen blijven zolang er geen andere beslissing wordt genomen op Europees niveau. Twee evaluaties zijn momenteel aan de gang op Europees niveau, ter vervollediging van de informatie, met name inzake de risico’s voor andere bestuivers dan bijen en de effecten op bijen voor alle types van toepassingen van deze insecticiden.

In België wordt de komende maanden een advies verwacht van de Hoge Gezondheidsraad over de meta-analyse van de Task Force on Systemic Pesticides.

Het is op basis van deze verschillende wetenschappelijke adviezen dat de nieuwe gebruiksbeperkingen besloten zouden kunnen worden op Europees niveau en dat de toelatingen van producten die neonicotinoïden bevatten aangepast zouden kunnen worden op Belgisch niveau. Mijn administratie, mijn kabinet en ikzelf volgen dit dossier zeer aandachtig.

Tot slot zal ik het nationaal plan blijven steunen voor de reductie van pesticiden dat erop gericht is om het risico en het gebruik van pesticiden te verminderen. U verwijst naar het Waalse plan, maar dit plan bevat ook een federaal gedeelte, het federaal reductieprogramma van pesticiden, dat eenenveertig maatregelen groepeert.