Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vragen betreffende de cijfers over in beslag genomen drugs (nr. 4-2825 en 4-7247).

De Nederlandse politie gaf op 28 oktober 2016 te kennen dat er steeds vaker en steeds grotere partijen drugs worden aangetroffen en dan in het bijzonder cocaïne. De afgelopen tien maanden ontdekte de politie al meer dan 30 000 kilo cocaïne. De geschatte straatwaarde bedraagt 750 miljoen euro. De politie deelt mee dat in Rotterdam vaak cocaïne werd aangetroffen maar nog meer partijen vond de douane in Antwerpen. De drugs aldaar waren voor Nederland bestemd.

De politie vermoed dat het businessmodel van de drugsmaffia, en in het bijzonder de kartels uit Colombia, Peru en Bolivia, is veranderd. De partijen zijn vaak enorm groot. De vraag is kennelijk toch zeer fors en hoge risico's op onderschepping worden geaccepteerd. Het duidt erop dat ze erop vertrouwen dat het goed gaat met het merendeel van de lading.

Ik had graag een inzicht gekregen in de evolutie van het aantal inbeslagnames. Zoals u weet zijn de inbeslagnames slechts het topje van de ijsberg en is het vooral een indicator van de toename en populariteit van cocaïne.

Het betreft een transversale aangelegenheid die nauw aansluit bij de inzet op preventie van drugsgebruik vanuit de Gemeenschappen.

Ik had binnen dit kader dan ook volgende vragen :

1) Wat is de hoeveelheid drugs die in beslag werd genomen tussen 2012 tot op heden, ingedeeld per drugsoort en per jaar (cijfers van de politie en de douanediensten) ?

2) Zijn er opmerkelijke tendensen in deze cijfers merkbaar ?

3) Kunt u wat betreft cocaïne de cijfers van de Nederlandse politie bevestigen ? Is er in Antwerpen de eerste tien maanden van 2016 sprake van een exponentiële toename van het aantal in beslag genomen kilo's cocaïne ? Kunt u dit toelichten en een concreet cijfer geven ? Waaraan ligt deze toename ?

4) Welke bijkomende maatregelen zullen worden getroffen om de toevoer van cocaïne in onze havens de wacht aan te zeggen ? Kunt u zeer concreet toelichten welke de eenheden, scanners en budgetten zullen worden ingezet ?

5) Hoe spelen onze politiediensten in op het gewijzigde businessmodel van de drugskartels waarbij zij grote ladingen in één keer doorvoeren in plaats van meerdere kleinere ladingen ?

1) Wat is de hoeveelheid drugs die in beslag werd genomen tussen 2012 tot op heden, ingedeeld per drugsoort en per jaar (cijfers van de politie en de douanediensten) ? 

Gelieve onderstaand de gevraagde cijfergegevens van de Douane terug te vinden: 

2)Zijn er opmerkelijke tendensen in deze cijfers merkbaar ? 

De volgende tendensen werden de voorbije jaren waargenomen door de Douane: 

• Meer en meer betrokkenheid havenpersoneel;

• Geweld/ bedreiging tussen bemanningsleden/ dokwerkers of tegenover terminal uitbaters, chauffeurs, magazijniers;

• Inhuren van gespecialiseerde IT experten door criminele organisaties (hacking 2013);

• Meer complexe verbergwijzen (in goederen of gemixt met goederen);

• Gebruik van containerstructuur of kartonnen dozen als verbergwijze;

• Ontwijken van scancontrole;

• Rip-off problematiek, waarbij criminelen onmiddellijk na lossing van het schip op de terminal trachten de cocaïne uit de container halen;

• Nieuwe trafiek met Suriname;

• Inbeslagnames van grote hoeveelheden cocaïne (2 tot 5 ton). 

3) Kunt u wat betreft cocaïne de cijfers van de Nederlandse politie bevestigen ?  Is er in Antwerpen de eerste tien maanden van 2016 sprake van een exponentiële toename van het aantal in beslag genomen kilo's cocaïne ?  Kunt u dit toelichten en een concreet cijfer geven ?  Waaraan ligt deze toename ? 

Gelieve onderstaand de gevraagde cijfergegevens voor de Haven van Antwerpen terug te vinden: 

Afgaand op de cijfers van de Douane kan men inderdaad een exponentiële toename van het aantal in beslag genomen kilo’s cocaïne opmerken.

Het is moeilijk, zo niet onmogelijk te verklaren welke redenen aan de basis liggen van deze toename. Mogelijke verklaringen voor deze toename kunnen zijn: 

• Aanleggen van groothandel stocks voor verkoop op het meest gunstige moment in bronlanden en de Europese Unie (EU) (de groothandelsprijs van een kg cocaïne zou volgens de Nederlandse Douane gezakt zijn van zo’n 28.000 euro naar 22.000 euro per kilo in Nederland/ België);

• Expansie van de productie en schaalvergroting van het afzetgebied van kartels.  Voornamelijk partijen cocaïne bestemd voor Nieuw Zeeland en Australië brengen significant meer winst op per kilo dan partijen verkocht op de Europese markten;   

• Genetische sortering en verfijning van het extractieproces in Colombia, Peru en Bolivia. Hierdoor kan er meer cocaïne worden geëxtraheerd uit de cocaplant. Geraamde productie van Colombia alleen is 800 ton cocaïne;

• Minder vernietiging van coca gewas in Colombia door DEA (open source);

• Vredesonderhandelingen in Colombia met het FARC, waardoor andere organisaties op versnipperde manier graantjes meepikken binnen de (bestaande) drughandel (os);

• Cocaïne in de criminele onderwereld als ruilmiddel beschouwd voor wapens of heroïne;

• De bestaande maritieme verbindingen tussen bronlanden en Antwerpen bieden organisaties de mogelijkheid om grootschalige smokkel op te zetten. Verschillende smokkeltechnieken en -methodieken worden naast elkaar gehanteerd;

• De groei van de containertrafiek de voorbije 10 jaar heeft tot gevolg dat er “meer selectief” wordt gecontroleerd. 

4) Welke bijkomende maatregelen zullen worden getroffen om de toevoer van cocaïne in onze havens de wacht aan te zeggen ?  Kunt u zeer concreet toelichten welke de eenheden, scanners en budgetten zullen worden ingezet ? 

Het drugteam van de opsporingsdiensten van de Douane bestaat vandaag uit 9 mensen die permanent werken op het fenomeen. 

In totaal, opsporingsdiensten en de mototeams bevoegd over de containerterminals, kunnen - in voorkomend geval - tot 75 douaniers ingezet worden. Bovendien zijn er nog ondersteunende diensten waarop het drugteam beroep kan doen, zijnde: 

• de drughondgeleiders;

• het rummageteam; (dit is het team dat controles uitvoert aan boord van schepen)

• de havenbrigade (bootdienst);

• het team bewaking haven van Antwerpen. 

In de Haven van Antwerpen beschikt de Douane bovendien over: 

• 2 vaste containerscanners: 1 op linkeroever met een dubbele scantunnel en 1 op Rechteroever;

• 1 mobiele containerscanner;

• 1 mobiele scanner met backscattering-technologie. Deze laatste is specifiek gericht tegen de rip-off smokkel. 

In het kader van de veiligheidsenveloppe 2015 (uitvoering 2016) werden onderstaande bedragen vastgelegd voor de  upgrades en herstellingen van de bestaande scanapparatuur:  

• Upgrade Containerscanner Rechteroever: 2.541.000  incl. BTW;

• Herstelling Containerscanner Linkeroever: 769.037,28 incl. BTW;

• Upgrade Containerscanner Linkeroever: 4.146.426,79 incl. BTW. 

5) Hoe spelen onze politiediensten in op het gewijzigde businessmodel van de drugskartels waarbij zij grote ladingen in één keer doorvoeren in plaats van meerdere kleinere ladingen ? 

In het Douanebeleidsplan 2015-2019 werden actiepunten opgenomen om de strijd tegen verdovende middelen op te voeren.  

Één van deze actiepunten is de samenwerking met bronlanden te versterken. 

De Douane heeft hiervoor recent in Latijns-Amerika bezoeken heeft afgelegd, met name aan Brazilië en Panama. 

Onder meer de Braziliaanse havens Navegantes-Itaji en Santos werden bezocht. Santos is de grootste containerhaven van Zuid-Amerika en één van de belangrijkste uitvoerhavens van goederen naar Antwerpen waaronder koffie en tropisch fruit. 

Directe contacten inzake informatie-uitwisseling worden opgezet. 

De Belgische Douane was ook als enig Europees land vertegenwoordigd op de 4de regionale meeting van het Container Control Program (CCP) van Het Bureau voor Drugs en Criminaliteit van de Verenigde Naties (UNODC) en de Werelddouaneorganisatie (WDO) in Panama. 

Dit bood haar de mogelijkheid om met Douane- en Politievertegenwoordigers van een twintigtal landen uit  Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied contacten te leggen. 

De Belgische expertise in het Container Control Program is groot omdat de Douane sinds enkele jaren zowel ervaren medewerkers uit haar drugteam van Antwerpen als trainers levert. Ook de Federale Politie heeft trouwens een beleidsverantwoordelijke in het programma. 

De Douane verwacht van deze samenwerking dat uitwisseling van informatie over zendingen naar Antwerpen sneller, intenser en uitgebreider kan gebeuren dan vandaag. Het doel is om in Antwerpen een betere profiling en screening van fraudegevoelige zendingen mogelijk te maken. 

Voorts werd er eind 2014 ten behoeve van de Douane een backscatter aangeschaft, wat een mobiele en wendbare scan is. De techniek is efficiënt inzetbaar om zeer snel containers aan de oppervlakte te scannen.  

De focus ligt op de backscatter als efficiënt en mobiel inzetbaar middel om controles uit te voeren op grote hoeveelheden containers per dag.  

De recente inzet van de backscatter heeft evenwel uitgewezen dat de inzet ervan nooit de expertise en aangeleverde ervaring van douaniers op het terrein kan vervangen.  

Als technologische aanvulling bieden zij daarentegen een onmiskenbare meerwaarde.