Bij wet van 19 april 2002 tot rationalisering van de werking en het beheer van de Nationale Loterij is de Nationale Loterij een naamloze vennootschap (NV) van publiek recht, die onder de bevoegdheid valt van de minister van Overheidsbedrijven en Overheidsdeelnemingen (artikel 2 van de wet van 19 april 2002).

De Nationale Loterij heeft het monopolie op het organiseren van openbare loterijen. De activiteiten die de Nationale Loterij organiseert, zijn een taak van openbare dienst, waarvan de voorwaarden worden bepaald in een beheersovereenkomst tussen de Belgische Staat en de Nationale Loterij. Het beheerscontract omvat onder meer de nadere regels voor de berekening en de betaling van gebeurlijke vergoedingen door de Nationale Loterij te storten aan de Staat, inzonderheid de monopolierente en subsidies. De hoedanigheid, bedragen en toekenning van de subsidies van de Nationale Loterij worden bepaald door de Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. De Nationale Loterij geeft dus subsidies, maar aan doeleinden van openbaar nut.

Sinds 4 februari 1978 organiseert de Nationale Loterij het kansspel 'Lotto'. Lotto - dus in se de Nationale Loterij - was dit jaar één van de hoofdsponsors van het bal van de Antwerpse burgemeester Patrick Janssens (sp.a), dat plaatsvond op zaterdag 16 september 2011 aan de kaaien in Antwerpen. Op de uitnodiging voor het openluchtbal, die de Antwerpenaren de voorbije weken massaal in hun bussen kregen, was dan ook duidelijk het logo van Lotto te zien.

Een politiek openluchtbal is me dunkt toch geen doeleinde van openbaar nut. Minder dan een jaar van de gemeenteraadsverkiezingen verwijderd is dit openluchtbal niet meer of niet minder dan het startschot voor Janssens' kiescampagne. De vraag rijst dan ook of een staatsloterij, die een openbare dienst verzorgt, zomaar een politicus zijn campagne kan en mag sponsoren… logischerwijze is dit volgens mij onverenigbaar!

1) Kunnen activiteiten van politici gesponsord worden door de Nationale Loterij of andere publiekrechtelijke rechtspersonen?

2) Was de geachte minister op de hoogte van de sponsoring van het Bal van de Antwerpse burgemeester door de Nationale Loterij? Indien wel: waarom heeft u deze sponsoring door de vingers gezien? Indien niet: hoe komt het dat u niet op de hoogte was? Er zijn toch twee regeringscommissarissen voor wat betreft de Nationale Loterij?

3) Is de sponsoring van een politieke activiteit door een NV van publiek recht geen flagrante schending van de beheersovereenkomst tussen de Belgische Staat en de Nationale Loterij? Komt er een aanpassing van de beheersovereenkomst?

4) Welke conclusies trekt u uit deze zaak en welke maatregelen zal u nemen om dergelijke sponsoring van politieke propaganda door een publiekrechtelijke rechtspersoon in de toekomst te vermijden?

1-4. Het huidige beheerscontract tussen de Belgische Staat en de Nationale Loterij vermeldt in art. 49 over de sponsoring : « Sponsoring is voor de Nationale Loterij zowel een marketing- als een handelsinstrument. Sponsoring moet echter ook een rol spelen bij het bereiken van het sociaal en maatschappelijk doel van de Nationale Loterij. Daarbij waakt de Nationale Loterij over voldoende evenwicht bij de verdeling van haar sponsoringbudgetten zowel geografisch gezien als wat de doelgroepen betreft. » Beslissingen omtrent het sponsorbudget van de Nationale Loterij dient dan ook niet verward te worden met de besteding van subsidiegelden, dewelke deel uitmaakt van haar taak van openbare dienst en waarvan de verdeling jaarlijks bij een in ministerraad overlegd koninklijk besluit wordt vastgelegd. Sponsoring behoort tot de bevoegdheid van de Nationale Loterij als bedrijf.  

Jaarlijks worden door de Nationale Loterij meer dan 1 000 initiatieven gesponsord. Een oplijsting hiervan wordt jaarlijks voorgelegd aan de Raad van Bestuur. Naast grote activiteiten en evenementen zoals sportmanifestaties en muziekfestivals steunt de Nationale Loterij ook honderden initiatieven die in een stad of buurt de bewoners samenbrengen en waarvan de opbrengst vaak naar een goed doel gaat. De sponsoring van het volksfeest M’Eel Aantwaarpe, een gratis volksbal ten voordele van goede doelen, kadert in deze strategie.