3-163 | 3-163 |
Mme la présidente. - Mme Gisèle Mandaila Malamba, secrétaire d'État aux Familles et aux Personnes handicapées ; adjointe au ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, répondra.
De heer Hugo Vandenberghe (CD&V). - In vergelijking met vijf jaar geleden is het aantal geïnterneerden dat in ons land in een gevangenis verblijft, gestegen tot ongeveer duizend. Van de 3.300 geïnterneerden zitten er dus zo'n 1.000 in een gewone gevangenis, zo blijkt uit cijfers van de FOD Justitie. Naar aanleiding van de discussie over de overbevolking van onze gevangenissen werd er overigens op gewezen dat een gepaste opvang van geïnterneerden al heel wat problemen zou oplossen.
Vijf jaren geleden zaten er 450 geïnterneerden in Nederlandstalige gevangenissen; in maart 2006 waren dat er al 580. Omdat er in ons land vooralsnog geen zwaar beveiligde centra voor gevaarlijke psychiatrische patiënten bestaan, worden geïnterneerden in de gevangenis opgesloten.
Nochtans wordt ervan uitgegaan dat iemand die na een misdrijf geen straf krijgt omdat hij zijn daden niet kan controleren, ook niet thuishoort in de cel. In de gevangenis krijgen geïnterneerden nauwelijks begeleiding, hetgeen hun gedrag in de negatieve zin alleen maar versterkt. In de Brugse vrouwengevangenis staat nauwelijks één psychiater ter beschikking voor alle gevangenen.
Ook het gevangenispersoneel is vragende partij om geïnterneerden uit de gevangenissen te bannen. Cipiers, die nauwelijks geschoold zijn in het begeleiden van geïnterneerden, klagen over de onhandelbaarheid van geïnterneerden. Vorige week brak nog een spontane staking uit onder het gevangenispersoneel van de gevangenis van Turnhout nadat zich een incident met een agressieve geïnterneerde voordeed.
Hoewel deze cijfers toch duidelijk de ernst van het probleem onderstrepen, verklaarde de regering op 3 mei 2006 in de commissie voor de Justitie van de Senaat dat ze niet van plan is om nog deze legislatuur maatregelen te treffen die betrekking hebben op de geestesziekenproblematiek en het plaatsen van geïnterneerden in gewone gevangenissen. De wetgeving wordt niet aangepast aan de minimale vereisten waarin het EVRM voor de behandeling van geesteszieken voorziet.
Een persoon gevangenzetten wiens geestestoestand een medische behandeling vereist die hem niet kan worden verleend in een strafinrichting, is in bepaalde gevallen onverenigbaar met artikel 3 van het EVRM. Ik herinner aan de zaak-Aerts waarin België onder meer werd veroordeeld omdat de betrokkene in een psychiatrische afdeling van een gevangenis werd gelaten die niet aangepast was aan zijn therapeutische behoeften en zijn medische toestand.
Zelfs een arrest van het Europese Hof voor de mensenrechten te Straatsburg heeft op deze regering geen enkele invloed. Aan de middeleeuwse behandeling van de geesteszieken die in ons land in gevangenissen worden opgesloten, wordt niets gedaan. België zal in de volgende jaren ongetwijfeld nog rechterlijke veroordelingen oplopen.
Wat concludeert de minister uit de incidenten die zich de jongste tijd voordeden met agressieve geïnterneerden die in de gewone cel zitten?
Welke maatregelen wil de minister nemen om incidenten van deze aard en een escalatie van het probleem te voorkomen?
Plant de minister de psychiatrische begeleiding in gevangenissen uit te breiden en ad hoc oplossingen te vinden in afwachting van de operationalisering van een eigen psychiatrische instelling in 2010? Op dat ogenblik zal er een andere meerderheid en een andere regering zijn. Ik geloof niet in de beloften die een minister over verkiezingen heen doet. Hij zal die beloften immers niet moeten houden.
Mevrouw Gisèle Mandaila Malamba, staatssecretaris voor het Gezin en Personen met een handicap, toegevoegd aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. - Van bij haar aantreden heeft minister Onkelinx vastgesteld dat er grote problemen zijn met de geïnterneerden in de Belgische gevangenissen. Gedurende jaren is niet geïnvesteerd in de behandeling van geïnterneerden, hoewel dat in de wet van 1 juli 1964 was vastgelegd.
De minister heeft ervoor geopteerd om niet de wet aan te passen, maar om concrete maatregelen te nemen om de problemen in de gevangenissen gedeeltelijk op te lossen.
Het RIZIV betaalt sinds 2005 de totale zorgfactuur van geïnterneerden die in externe instellingen voor sociaal verweer zijn geplaatst, net zoals voor patiënten die in een regulier psychiatrisch ziekenhuis verblijven. De psychiatrische afdeling van de gevangenis van Lantin wordt gerenoveerd (40 plaatsen in twee stappen vanaf 1 september 2006). In Paifve zullen vanaf 2007 in twee fasen 80 extra plaatsen worden ingericht. In Vlaanderen worden twee nieuwe instellingen met plaats voor 390 geïnterneerden ingericht. In de psychiatrische afdelingen van de gevangenissen en in de afdelingen sociaal verweer van Justitie komen multidisciplinaire zorgequipes. Die zullen instaan voor de behandeling van de geïnterneerden en ze zullen bestaan uit een psychiater, een psycholoog, een maatschappelijk assistent, een psychiatrisch verpleegkundige, een ergotherapeut en een kinesitherapeut.
De heer Vandenberghe verwees in zijn vraag naar een incident met een agressieve geïnterneerde in de gevangenis van Turnhout. De betrokken persoon werd medisch en psychiatrisch behandeld en hij werd na de incidenten onmiddellijk overgeplaatst naar een andere afdeling tot bescherming van de maatschappij.
De praktijk om patiënten van de ene inrichting naar een andere over te plaatsen wordt ook in de forensische psychiatrie toegepast. Zodoende krijgen de geïnterneerde en het personeel meer ademruimte.
Met de introductie van de multidisciplinaire zorgequipes zullen de geïnterneerden reeds de nodige zorg krijgen in afwachting van de opening van de instellingen te Gent en te Antwerpen.
De heer Hugo Vandenberghe (CD&V). - De discussie zal in de commissie voor de Justitie worden voortgezet.